Biên
dịch tiếng Anh là một quá trình phức tạp mà nếu chỉ ngôn ngữ không chưa
đủ, nó đòi hỏi khả năng nhất định về kiến thức xã hội và hiểu biết chuyên ngành
bằng chính tiếng mẹ đẻ.
Trước khi tiến hành dịch, người dịch nên đọc qua toàn bộ tài
liệu để xác định thể loại và chuyên ngành, chẳng hạn, tài liệu mang thể loại
báo cáo chuyên ngành lịch sử. Việc đọc trước tài liệu giúp chúng ta hiểu nội
dung văn bản, nắm ý chính của toàn văn bản để chọn cách dịch phù hợp.
Dựa vào thể loại văn bản cùng các hiện tượng ngữ pháp, có thể
xác định được văn phong của tài liệu là thông thường hay trang trọng. Mỗi tài
liệu đều được viết cho những mục đích, đối tượng nhất định. Một tài liệu hay sẽ
càng tăng giá trị hơn nếu bản dịch của nó phù hợp với văn phong cũng như lối tư
duy của người đọc.
Chúng ta nên hiểu bản chất của tài liệu khoa học cần dịch,
xác định tài liệu ấy được diễn ra trong hoàn cảnh nào, thời gian, không gian ra
sao, có nhân vật nào được nhắc đến trong văn bản không và mối quan hệ giữa các
nhân vật đó là gì…
Theo Viện Quản lý và Hợp tác Giáo dục MEC Việt Nam, trước
khi dịch, nên tìm hiểu kiến thức liên quan tới tài liệu bằng tiếng Việt sau đó
liên hệ với bài dịch. Để đảm bảo chính xác, người dịch cần thường xuyên bổ sung
vốn thuật ngữ chuyên ngành. Thực tế, người dịch dù rất hiểu tài liệu song vẫn cảm
giác khó diễn đạt sang ngôn ngữ đích bởi việc chọn lựa từ, vấn đề sắp xếp trật
tự từ, sự tối nghĩa về cú pháp và đặc biệt là chuyển đổi thời (thì).
Tiêu chuẩn dịch tốt là phải dễ hiểu và chính xác. Tiếng Việt,
động từ đa số không có tính chất xác định thời (thì). Tiếng Việt có cách thể hiện
thời gian rất khác so với tiếng Anh khiến người dịch dễ gặp khó khăn khi chuyển
các ý tương đương.
Tiếng Việt có các từ chỉ quá khứ, hiện tại và tương lai như:
đã, đang và sẽ đặt trước động từ, nhưng khả năng ứng dụng của chúng trong quá
trình dịch các tài liệu khoa học và chuyên ngành không nhiều.
Từ những kinh nghiệm trên, dịch
thuật là một công việc đòi hỏi người dịch phải có tính kiên trì, cẩn thận
và cầu thị. Đối với tài liệu khoa học và chuyên ngành, người dịch cần biết phân
tích để nắm vững ý chính của văn bản nguồn kết hợp khả năng ứng dụng ngôn ngữ tạo
nên văn bản đích phù hợp về nội dung và thuật ngữ.
Mặt khác, bản dịch phải được phản ánh trung thực từ đầu đến
cuối thông tin ở tài liệu gốc. Bản dịch tốt là bản dịch chính xác, dễ hiểu và
quen thuộc với lối tư duy của người đọc. Để làm được điều này, người dịch phải
không ngừng tăng cường hiểu biết, trau dồi ngoại ngữ bằng cách tự rèn luyện hoặc
tại học các trung
tâm dịch thuật, cũng như củng cố vốn tiếng Việt.
Sưu tầm bởi văn
phòng dịch thuật Interprotrans
KINH NGHIỆM DỊCH TÀI LIỆU TIẾNG ANH CHUYÊN NGÀNH.
Reviewed by
DỊCH THUẬT INTERPROTRANS
on
07:36
Rating: